Ugljikovodici
- ciklički (prstenasti)
- zasićeni = cikloalkani (cikloparafini)
- nezasićeni = cikloalkeni (cikloolefini)
- aciklički (alifatski, lančasti)
- zasićeni = alkani (parafini)
- nezasićeni = alkeni (olefini) i alikini (acetileni)
- areni
Alkani
- homologni niz – spojevi sličnih kemijskih svojstava koji se međusobno razlikuju za metilensku skupinu CH2- opća formula homolognog niza kod alkana à CnH2n+2
- duljina sigma veze = 154pm
- nastaje hibridizacijom sp3 (jedne s i 3 p orbitale)
- formula (6 načina) – emp., mol., struk. (-C-H2), sažeta strukturna (-CH2-) ili vezne crtice (/\) + Newmanove projekcijske formule
- konformacije – različiti oblici molekula koji su posljedica rotacije oko sigma veze
- zasjenjena struktura – atom vodika je zasjenjen jedan drugima – NESTABILNA
- zvjezdasta struktura – NAJSTABILNIJA pa se zato zove konformer
Izomeri
- spojevi iste molekulske ali različite strukturne formule- metan, etan, propan – svaki po jedan izomer
- butan – dva, pentan – tri, heksan – pet, heptan – devet
- ravni lanac – NORMALNI ili n-BUTAN è CH3-CH2-CH2-CH3 __________
- razgranati – IZOBUTAN ili i-BUTAN è CH3-CH(dolje-CH3)-CH3 __________
- nPentan è CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 __________________________
- iPentan è ______________________________________________
- neopentan è____________________________________________
Alkili
- kao alkan ali sa vodikom manje = CnH2n-1- oznaka npr. metila i etila è CH3-, CH3-CH2-
- izomeri propila
- CH3-CH2-CH2- è 1-propil (jer je na primarnom)
- CH3-CH|-CH3 è 2-propil ili sec-propil ili i-propil (jer je na sekundarnom)
- CH3-CH2-CH2-CH2- è 1-butil
- CH3-CH2-CH|-CH3 è 2(sec)-butil
- CH3-C||-CH3 è 3(terc)-butil
- CH3-CH-CH3-CH2- è i-butil
Nomenklatura
- najduži lanac, od desna, nabrajaj (4-klor-3,4-dimetilheptan)Fizikalna svojstva
- C1-4 = plinovi- C5-16 = tekućine
- C17-20 = čvrsto
- nepolarni jer su simetrični
- ne otapaju se u vodi, ali se otapaju u organskim otapalima
- talište, vrelište i gustoća rastu sa porastom C atoma
Kemijska svojstva
- reaktivni su i teško stupaju u kemijsku reakciju- nemaju funkcionalnu skupinu, funkcionalne skupine su jedino vodikovi atomi
- SUPSTITUCIJA
- CH4 + CL2 à CH3Cl + HCl (klormetan)
- može nastati još i CH2Cl2 (diklormetan ili metilenklorid) CHCl3 (kloroform ili triklormetan) i CCl4 (tetraklormetan)
Mehanizam Slobodnih Radikala
na primjeru kloriranja CH4- 1. inicijacija – homolitičko cijepanje CL2, nastaju slobodni radikali
CL:CL à CL· + Cl·
- 2. lančana reakcija
CH4 + Cl· à CH3· + HCl
CH3·+Cl2 à CH3Cl + Cl·
- 3. determinacija
Cl·+Cl· à Cl2
CH3·+Cl· à CH3Cl
CH3·+CH3·à CH3-CH3
- homoliza – homolitičko cijepanje – proces u kojem se cijepa kov veza i svaki atom dobiva 1e-
- pritom nastaju slobodni radikali, nestabilne i reaktivne čestice
- suprotno je heterolitičko cijepanje gdje nastaju ioni
Gorenje
- potpuno – nastaju CO2 i H2O- nepotpuno – nastaju CO i H2O
Piroliza
- termička disocijacija bez kisika, nastaju uvijek C i H2- CH4 à C + 2H2
Krekiranje
- nastaju ugljikovodici nižeg Mr- C16H34 à C8H18 + C8H16
Dobivanje alkana
- frakcionom destilacijom nafte – razdvajanje na temelju različitog Tv
Više informacija i drugih korisnih sadržaja možete naći na poveznicama:
https://poduke.wixsite.com/instrukcije
https://instrukcije-poduke.business.site
Kvalitetne instrukcije iz više predmeta možete dobiti na
telefon (WhatsApp,Viber) 095 812 7777,
Skype: moje.instrukcije
https://instrukcije-poduke.business.site
Kvalitetne instrukcije iz više predmeta možete dobiti na
telefon (WhatsApp,Viber) 095 812 7777,
Skype: moje.instrukcije
